του Γιάννου Δημητρίου

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1974 [1] ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της  Κυπριακής Δημοκρατίας στα Ηνωμένα Έθνη, κ. Ζήνων Ρωσσίδη απέστειλε επιστολή προς τον τότε Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών κ. Kurt Waldheim, που αναφέρεται στη βάναυση μεταχείριση του λαϊκού ζωγράφου της Κύπρου, Μιχαήλ Χρ. Κκάσιαλου, από τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής, κατά τη διάρκεια του εγκλωβισμού του στην κατεχόμενη Άσσια τον Αύγουστο του 1974 και τον θάνατό του που ακολούθησε λίγες μέρες αργότερα σε ευαγές ίδρυμα την Λάρνακα

Παρά τις δυσκολίες που περνούσε η Κύπρος εκείνες τις μέρες και τα τεράστια προβλήματα επιβίωσης του Κυπριακού Ελληνισμού, ο κ. Ρωσσίδης στην επιστολή αναφέρεται τόσο στη ζωή και καλλιτεχνική δημιουργία του Κκάσιαλου όσο και στις συνθήκες μεταχείρισης του από τους Τούρκους κατακτητές.  Εντοπίσαμε ότι για λόγους που πολύ πιθανόν να οφείλονται στη χαοτική κατάσταση που επικρατούσε τις μέρες εκείνες, γίνεται αναφορά από τον κ. Ρωσσίδη στην ημερομηνία 22 Αυγούστου 1974 ως ημερομηνία που ο Μιχαήλ Κκάσιαλος υπέστη τα βάναυσα κτυπήματα από πάνοπλους τούρκους στρατιώτες, αφού πρώτα τον λήστεψαν, που τον οδήγησαν πρόωρα στο θάνατο στις 29 Αυγούστου 1974.  Η ακριβής ημερομηνία, που κακοποιήθηκε, σύμφωνα με δική του κατάθεση, ήταν η 18 Αυγούστου 1974 [3].

Στην επιστολή του ο κ. Ζήνων Ρωσσίδης αναφέρει ότι ο Μ. Κκάσιαλος ζούσε στην Άσσια, όπου είχε κτίσει με δικά του λεφτά μια μικρή εκκλησία δίπλα από το σπίτι του και την είχε φιλοτεχνήσει με τα εικονίσματα.  Στο φτωχικό του στο χωριό διατηρούσε το εργαστήρι του όπου φύλαγε μια σημαντική συλλογή δικών του έργων.   

Αναφέρεται επίσης στα διάφορα βραβεία και διακρίσεις που του είχαν απονεμηθεί όπως η διεθνής διάκριση στην Τριενάλε της Μπρατισλάβας (1968), η ειδική πρόσκληση για συμμετοχή στην Διεθνή Έκθεση του Μονάχου των καλύτερων λαϊκών ζωγράφων του κόσμου.

Στην συνέχεια κάνει αναφορά σε κριτικό σχόλιο της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Κκάσιαλου από τον Πολωνό Ignacy Witz (Bulletin Insita) που σε ελεύθερη απόδοση αναφέρει:

«Στη 2η Τριενάλε Τέχνης στη Μπρατισλάβα το 1969 δεν ήταν τα κλασσικά έργα που εντυπωσίασαν αλλά οι εικόνες του Μιχαήλ Κκάσιαλου από την Κύπρο, που εξέπληξαν τους επισκέπτες με τη φρεσκάδα και την αμεσότητα της καλλιτεχνικής του ματιάς που ξεφυτρώνει από τα πάτρια εδάφη».

Ακολούθως η επιστολή αναφέρεται σ' ένα άλλο σχόλιο κριτικής για το έργο του Κκάσιαλου όπου αναφέρονται τα πιο κάτω:

«Ζωγραφίζει εικόνες της καθημερινότητας και των εορταστικών εκδηλώσεων και εκφράζει το πνεύμα μακρινών χρόνων.  Οι μορφές των εικόνων του, αρχαϊκές σε κάποιες περιπτώσεις, Βυζαντινές σε άλλες, υποβοηθούν στην απελευθέρωση του μηνύματός του, μήνυμα γαλήνιο που προπαγανδίζει για την φιλειρηνική και ανέμελη ζωή του παρελθόντος στερούμενες από τα οποιαδήποτε σημάδια έντασης της τεχνολογικής μας εποχής.  Ο Κκάσιαλος απεικονίζει την πραγματικότητα προτέρων χρόνων.  Δεν ωραιοποιεί τίποτα και δεν παραχαράσσει τίποτα.  Με στοιχεία παιδικής έντασης στα ερεθίσματα του, ζωγραφίζει αυτά που γνωρίζει και όχι αυτά που βλέπει πλέον.  Διαλέγει από το παρελθόν  αυτά που αποτελούν όνειρο για όλους τους απογοητευμένους και καταπιεσμένους από το σύγχρονο βιομηχανοποιημένο περιβάλλον.

Ο Κκάσιαλος, γνήσιο τέκνο της υπαίθρου, εκφράζει το νόημα της αγροτικής ζωής, ένα μήνυμα που αντανακλά την γαλήνη και την αθωότητα του αγροτικού κόσμου.  Έχει τις ρίζες του βαθιά ριζωμένες στις μακραίωνες παραδόσεις της Κύπρου και ορισμένα από τα έργα του μας θυμίζουν τις  τοιχογραφίες των Βυζαντινών εκκλησιών του νησιού».

Ο κ. Ζήνων Ρωσσίδης καταλήγει με παράκληση όπως η επιστολή του διανεμηθεί ως έγγραφο του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

 

 

Στο πιο πάνω απόσπασμα από την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, «Αττίλας 74»,  μεταξύ του δεύτερου και τέταρτου λεπτού, ο μ. Αδαμάντιος Διαμαντής παρουσιάζει εν συντομία τον Μιχαήλ Κάσιαλο και ακολούθως  η μ. Ειρήνη Κάσιαλου δίνει μια σύντομη μαρτυρία για την κακοποίηση του από τους Τούρκους και το θάνατο του λίγες μόλις μέρες μετά.

Ζήνων Ρωσσίδης - Επιστολή προς τον Kurt Waldheim για την βάναυση μεταχείριση και το θάνατο του Μιχαήλ Κκάσιαλου (σε μορφή PDF)